Het bontebaardslot is een sluitwerk dat in de oudheid voor geruime tijd in gebruik is geweest. De Romeinen hadden dit type slot ontworpen waarna het als populair sluitmechanisme in zwang is geraakt voor de komende eeuwen.
Het type sleutel dat bij een bontebaardslot hoort is erg kenmerkend en wordt ook in de huidige tijd gebruikt als symbool voor veiligheid of als oplossing. De typerende vorm van een dergelijke sleutel is waar het bontebaardslot zijn naam aan te danken heeft. Een passende sleutel heeft een langwerpige cilindervorm waar aan het uiteinde een stuk uitsteekt met een profiel. Dit uitstekende stuk met profiel wordt een bonte baard genoemd.
Ondanks dat het bontebaardslot voor geruime tijd in gebruik is geweest is het uiteindelijk vervangen in de 18e eeuw.
Veiligheidsrisico’s
Om te weten welke veiligheidsrisico’s het bontebaardslot met zich meebrengt moet men eerst weten hoe dit slot in grote lijnen werkt. Net zoals elk ander slot dient een passende sleutel in het sleutelgat gestoken te worden waarna deze omgedraaid kan worden om het sluitmechanisme te ontgrendelen.
Wanneer het profiel op de sleutel niet overeenstemt met de innerlijke vorm van het slot zal de sleutel beperkt worden in de beweging en kan deze niet geheel omgedraaid worden om het slot te openen. Gebogen metalen plaatjes die precies op het sleutelprofiel passen, wanneer de correcte sleutel rondgedraaid wordt, blokkeren verkeerde sleutels op die wijze.
Het veiligheidsprobleem voor een bontebaardslot ontstaat nu doordat deze blokkerende plaatjes ook informatie verraden. Wanneer men bijvoorbeeld een loper gebruikt waarop een dun laagje bijenwas is aangebracht kan men het profiel te weten komen. Indien een loper met was in het bontebaardslot omgedraaid wordt zal deze geblokkeerd worden door de gebogen metalen plaatjes. Deze plaatjes laten een afdruk achter in de bijenwas. Een inbreker kan aan de hand van de afdruk bepalen waar de loper ingevijld moet worden om het juiste sleutelprofiel te creëren. Zodoende kan men door het beveiligingsmechanisme zelf afleiden welke sleutel erop het slot past.
Daarnaast is er een ander soort bontebaardslot waarbij de sleutel een profiel heeft over de lengte van de baard. Deze hebben een vorm die overeenkomt met een bepaald cijfer. Het probleem bij deze sloten en sleutels is dat men deze sleutels met specifiek cijfer gewoon bij een slotenmaker kan kopen. Verder zijn deze sloten vaak ook nog met een loper of een haakvormig stuk draad te openen.
Om die reden worden sloten met een bontebaardmechanisme tegenwoordig alleen nog gebruikt op plekken waar minder beveiliging nodig is. Zo zijn deuren binnenshuis om slaapkamervertrekken of kastdeuren te vergrendelen een goede plek om een bontebaardslot in te installeren. Wat dit type sluitwerk alsnog bruikbaar maakt is de eenvoudige techniek en de robuustheid van het sluitmechanisme.
Alternatieven op het bontebaardslot
Er zijn meerdere alternatieven op de markt die het klassieke bontebaardslot vervangen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om dit type slot uit te breiden met een steekslot. Een deel van de sleutel blijft dan als huls achter in het sleutelgat wat het moeilijker maakt om de vergrendeling via onbedoelde wegen te openen.
Andere alternatieven die het bontebaardslot hebben vervangen zijn onder andere het klavierslot en het cilinderslot dat nu bij iedere voor- en achterdeur gebruikt worden.